دینِ کامل

پرسش

اگر اسلام دین کاملی است؛ چرا اکنون اکثر مردم دنیا مسلمان نیستند؟ و خود مسلمانان هم پیرو فرقه‌های مختلف هستند؟

پاسخ اجمالی

. اسلام کامل‌ترین دین الهی است، به دو دلیل. یکی این‌که این دین، دین خاتم است؛ یعنی در بردارنده همه آنچه که باید از طریق وحی برای انسان بیان می‌شد و نیاز بشر تا پایان دنیا است. دیگر این‌که دین اسلام مصون از تحریف است، مشکلی که برای ادیان گذشته اتفاق افتاد.[1]

2. اکثریت به معنای کمال فکری و فرهنگی نیست. -البته منظور ما در این‌جا اکثریت در سیستم‌های سیاسی رایج دنیا نیست -، و این یک واقعیت اجتماعی است که بیشتر مردم، از سر علم و تفکر و اندیشه به بررسی امور نپرداخته، بلکه کورکورانه و با پیروی از هواهای نفسانی رویکرد خود را مشخص می‌کنند؛ از این‌رو اگر اکثر مردم به مکتب و آیینی گرایش پیدا کرده‌اند، این لزوماً به معنای جامعیت و کمال آن مکتب نیست، بلکه شاخصه برتری یک مکتب و آیین، محتوای تعالیم و آموزه‌های آن مکتب است. و ما معتقدیم که آموزه‌های دین اسلام به مراتب کامل‌تر از دیگر مکاتب و آیین‌ها است.

«علامه (محمد باقر) مجلسی به سال ۱۰۳۷ هجری مساوی با عدد ابجدی جمله «جامع کتاب بحار الانوار» چشم به جهان گشود». 
پدرش مولا محمد تقی مجلسی از شاگردان بزرگ شیخ بهایی و در علوم اسلامی از سر‌آمدان روزگار خود به شمار می‌رفت. وی دارای تألیفات بسیاری از جمله «احیاء الاحادیث فی شرح تهذیب الحدیث» است. «مادرش دختر صدرالدین محمد عاشوری» 

 است که خود از پرورش یافتگان خاندان علم و فضیلت بود.
خاندان علامه مجلسی، در اصل اهل جبل عامل، منطقه‌ای در لبنان می‌باشند، که با هجرت بزرگ علمای آن دیار، به سمت ایران، این خاندان نیز وارد ایران شدند، اما وجه نامگذاری این خاندان به مجلسی به این دلیل بود، که پدربزرگ علامه مجلسی بنام «ملا مقصود» از دانشمندان با تقوا و از مروجین مذهب تشیع بود، ولی به خاطر کلام زیبا و اشعار دلنشین و رفتار و گفتار نیکو در محافل و مجالس به «مجلسی» لقب یافت و خاندان عالیقدر آنان نیز به این نام، شهرت یافتند.

در خاندانی رشد و نمو کرد که از نیمه قرن پنجم هجری به تشیع در میان مردم مشهور بودند و بسیاری از افراد این خانواده در قرن دهم و یازدهم از دانشمندان معروف زمان به شمار می‌رفتند. 

 پدر بزرگش «ملا مقصود» از دانشمندان با تقوا و از مروجین مذهب تشیع بود. وی به خاطر کلام زیبا و اشعار دلنشین و رفتار و گفتار نیکو در محافل و مجالس به «مجلسی» لقب یافته بود و خاندان عالیقدر آنان نیز بدین نام شهرت یافته بودند.» 

بِحارُالاَنوار الجامِعَةُ لِدُرَرِ أخبارِ الأئمةِ الأطهار مشهور به بحارالانوار، مفصل‌ترین مجموعه حدیثی شیعه است که با نظارت علامه مجلسی تألیف شده است. تألیف این کتاب که مجموعه‌ای از آموزه‌ها و تعالیم شیعه است، بیش از ۳۰ سال طول کشیده و گروهی از شاگردان علامه مجلسی او را در این کار یاری کرده‌اند.

مؤلف، کتاب را بر اساس ۲۵ موضوع کلی طراحی و آن را در ۲۵ جلد جای داده است (در دوره‌های اخیر به صورت ۱۱۰ جلدی منتشر می‌شود). در هر جلد ریزموضوعات مربوط به آن را در ابواب مختلف گرد آورده است. او در هر باب، ابتدا آیات قرآنی مرتبط با موضوع را ذکر کرده و تفسیر آنها را می‌آورد و در مرحله بعد احادیث مربوط به آن باب را نقل می‌کند.

مجلسی تلاش کرده است که در بحارالانوار تمام موضوعات و مسائل موجود را پوشش دهد. برای مثال، این مجموعه با عنوان کتاب العقل و الجهل آغاز و با مباحث مربوط به خداشناسی و توحید، عدل الهی، و تاریخ پیامبران ادامه پیدا می‌کند. از جلد ۱۵ تا ۵۳ چاپ ۱۱۰ جلدی، به تاریخ زندگی و فضایل پیامبر اسلام(ص) و حضرت زهرا(س) و امامان شیعه(ع) اختصاص دارد.

بحار الانوار به خاطر ذکر مستند بیشتر روایت‌های منقول از ائمه شیعه، باب‌بندی موضوعات، شرح و بیان بسیاری از روایات، تحقیقات گوناگون کلامی، تاریخی، فقهی، تفسیری، اخلاقی، حدیثی و لغوی، نزد محققان و پژوهشگران مقامی والا داشته است؛ چنانکه با وجود حجم زیاد، از همان روزگار تألیف، نسخه‌های خطی بسیاری از آن نوشته شده و با رواج صنعت چاپ، همه یا بخش‌هایی از آن بارها به چاپ رسیده است.

حضرت لوط علیه السلام از اولین کسانى بود که به ابراهیم علیه السلام ایمان آورد و خود یکی از پیامبران شد. او مامور گشت تا قوم سرکش و شهوت پرستی را که به عمل لواط دست می زدند به آیین ابراهیم علیه السلام فراخواند ولی آنها از اطاعت او سرپیچی کردند، تا جایى که طغیانگرى آنان موجب نزول عذاب الهى بر آنان گردید.

9. وجه تسمیه لوط

   لوط اشتقاقش از - لاط الشىء بقلبى یلوط لوطا ولیطا - است یعنى وابستگى به دل و جان .^[۱] و عمل زشت لواط منسوب به قوم لوط شد و کلمه لوط و لوطى و الواط و کلمات مشابه آن در زبان فارسى رایج شد.

   لوط در زبان عبرى به معنى پوشش و در فارسى به معنى غلام باره، لواط کار و با تاء منقوطه به معنى برهنه و عریان و پسر ساده و امرد و طعام لذیذ می باشد.^[۲] لوط به جهت آن که مجذوب و محبوب قلب حضرت ابراهیم علیه السلام و لاصق به او بود در اتباع ملت و سیره او و ابراهیم علیه السلام محبت شدیدى به او داشت لوط نامیده شد.^[۳]

حضرت ابراهیم علیه‌السلام یکی از انبیای عظام الهی و از پیامبران اولوالعزم است. دین توحیدی به آن حضرت منتسب است و ایشان پدر ارجمند حضرت اسماعیل علیه‌السلام و حضرت اسحاق علیه‌السلام می‌باشد که به واسطه آن دو، نسب بسیاری از انبیاء من جمله حضرت موسی علیه السلام، حضرت عیسی علیه السلام و حضرت محمد صلی الله علیه و آله به آن حضرت باز می گردد.

34. ولادت حضرت ابراهیم علیه السلام

    ولادت حضرت ابراهیم علیه السلام بنا به اختلاف روایات در 25 ذی القعده یا 1 ذی الحجه بوده است.^[۱]بر طبق روایات، 3000 سال پس از آفرینش آدم یا 1263 سال پس از نوح به دنیا آمد. حضرت ابراهیم علیه السلام پسر تارخ از نوادگان حضرت نوح علیه السلام و از پیامبران بزرگ الهی است.^[۲]

    رشد حضرت ابراهیم علیه السلام در غار

    حضرت ابراهیم علیه السلام در کشور بابل و در دوران حکومت «نمرود بن کنعان» چشم به جهان گشود.^[۳] نمرود، بر اساس پیشگویی کاهنان و ستاره شناسان که از به دنیا آمدن کودکی که تاج و تخت او را در هم می‌کوبد، خبر داده بودند. دستور داده بود از زنان باردار مراقبت بسیار به عمل آید. از این رو مادر حضرت ابراهیم، امیله، به هنگام درد زایمان رو به صحرا نهاد و فرزند خود، ابراهیم را در غاری در بالای کوهی به دنیا آورد و تا سال‌ها او را در همان مکان مخفی نگه داشت.^[۲]

حضرت صالح از پیامبران عظیم الشأن علیهم السلام است که از حیث زمان بعد از نوح و قبل از ابراهیم است. این رسول گرامى بر قوم ثمود که از اعراب وبت پرست بودند، مبعوث گردید. دعوت صالح و انکار ثمود مدتها ادامه یافت تا آن که قوم ثمود طغیان را به این حد رساندند که نقشه کشتن ناقه مهجزه الهی این پیامبر را طرح کرده و شقى ترین فرد خود را وادار کردند تا آن ناقه را به قتل برساند و بعد از این طغیان، رجفه (زلزله بسیار شدید) و صاعقه اى آمد و قوم ثمود در خانه هایشان هلاک شدند.

7. نسب حضرت صالح علیه السلام

   قطب راوندى گفته است که: حضرت صالح علیه السلام پسر ثمود پسر عاد پسر ارم پسر سام پسر حضرت نوح بود و مشهور آن است که: صالح پسر عبید پسر اسف پسر ماشخ پسر عبید پسر حاذر پسر ثمود پسر عاثر پسر ارم پسر سام بود.^[۱]

   حضرت صالح در قرآن

   حضرت صالح از پیامبران عظیم الشأن علیهم السلام است که، نام مبارکش در کلام الله مجید 9 بار آمده و از حیث زمان بعد از نوح و قبل از ابراهیم است. این رسول گرامى بر قوم ثمود مبعوث گردید که قومى بت پرست بودند.^[۲]

   ثمود قومى از عرب اصیل بوده اند که در سرزمین "وادى القرى" بین مدینه و شام زندگى مى کردند و این قوم از اقوام بشر ما قبل تاریخند و تاریخ جز اندکى چیزى از زندگى این قوم را ضبط نکرده و گذشت قرنها باعث شده که اثرى از تمدن آنها بر جاى نماند بنابراین دیگر به هیچ سخنى که درباره این قوم گفته شود اعتماد نیست.

حضرت هود علیه السلام از انبیاء الهی است که وظیفه هدایت قوم عاد را برعهده داشت. قوم عاد در شهرنشینى و تمدن، پیشرفت زیادى کرده بودند. آنها هود را متهم ساختند که به خاطر ناسزاگوئى به خدایان آنها دچار سبک مغزى شده است و به مقابله و انکار وى پرداختند و از او درخواست کردند که عذابى را که به آنان وعده مى دهد نازل کند. پس خداوند عذابش را نازل کرد و همگى آنها بوسیله گردباد غضب الهى به هلاکت رسیدند.

5. وجه تسمیه هود

   ابن بابویه رحمه الله گفته است: آن حضرت را براى این هود گفتند که هدایت یافت در میان قوم خود به امرى که آنها از آن گمراه بودند.^[۱]

   نسب حضرت هود علیه السلام

   نسب او هود بن عبدالله بن ریاح بن جلوث بن عاد بن عوص بن ارم بن سام بن نوح می باشد.^[۲] و بعضى گفته اند: اسم هود عابر است و پسر شالخ پسر ارفخشد پسر سام پسر نوح است.^[۳]

حضرت نوح علیه السلام اولین پیغمبر اولواالعزم است. مطابق با آنچه در قرآن آمده نوح اولین پیامبری است که خداوند او را با کتاب و شریعت فرستاده است. بنابراین، کتاب او اولین کتاب آسمانى است. آن حضرت نهصد و پنجاه سال مشغول دعوت قوم خود بود اما قومش به او ایمان نیاورده و او را مورد استهزاء قرار داده به او نسبت جنون مى‌دادند تا آن که در آخر از پروردگار خود یارى طلبید و خدا به او فرمان داد که به ساختن یکی کشتی مشغول شود و پس از اتمام، امر خداى تعالى مبنى بر نزول عذاب وطوفان سهمگین صادر شد و به جز افرادى که همراه او سوار بر کشتی شدند، همگی هلاک شدند.

13. وجه تسمیه نوح علیه السلام

    مردى شامى از امیرالمؤمنین علیه السلام پرسید که اسم نوح چه بود؟ آن حضرت فرمود: اسم نوح (سکن) بود و به این علت نوح نامیده شد که او نهصد و پنجاه سال با نوحه و بى تابى قوم خود را به سوى دین حق دعوت مى‌کرد.^[۱]

    نسب حضرت نوح علیه السلام

    در کتاب انساب الاشراف نسب حضرت نوح علیه السلام چنین آمده است: نوح بن لامک بن متوشلخ بن أخنوخ - و هو إدریس علیه السلام - بن یارد بن مهلائیل بن قینان بن أنوش بن شیث بن آدم.^[۲]

ادریس از پیامبران الهی است که در زمان بین آدم و نوح می زیسته است. قرآن در دو جا از او نامبرده و او را به صبر و راستی اعتقاد و کردار و گفتار ستوده است. مطابق با روایات او نخستین کسى بوده که قلم بدست گرفت و نوشت و خیاط و دوزنده نیز بود و چون کتاب‌ها را بسیار درس می‌داد او را ادریس نامیدند. ادریس را ابوالحکما نامیده‌اند و مبادی و اصول اولیه بسیاری از علوم را به او نسبت می‌دهند.

26. وجه تسمیه ادریس نبی و نام های دیگر او

    بیشتر لغویان «ادریس» را واژه‌اى عربى و از ماده «درس» مشتق دانسته و وجه این نامگذارى را کثرت دانش یا ممارست او بر آموزش، ذکر کرده‌اند^[۱] اگر چه برخى به اشتقاق آن از ماده «دروس» به ‌معناى پنهان شدن، معتقد بوده و علت آن را پنهان شدن ناگهانى ادریس بیان نموده‌اند.^[۲]

    روایتی از امام صادق علیه السلام در تفسیر قمی وجه اول را تایید می‌نماید: و سمى ادریس لکثرة دراسته الکتب: این که او ادریس نامیده شد براى آنست که کتاب ها را بسیار درس می‌داد.»^[۳]

    مطابق با گفته دیلمى در محبوب القلوب ادریس را عبرانیان اخنوخ و یونانیان ارمیس می گفتند که در نزد آنها به معنی عطارد بود. و عرب او را ادریس می خوانند مطابق با آنچه خدا در کتابش او را نامگذاری نموده و وجه آن بسیاری درس گفتن اوست.^[۴]

حضرت آدم علیه‌السلام نخستین پیامبر الهى و پدر بشر است. که مطابق با قرآن خداوند، او را از خاک بیافرید و اسماء را به او تعلیم نمود و آنگاه به فرشتگان دستور داد که بر آدم سجده کنند. ماجرای هبوط آدم و همسرش از بهشت نیز مورد دیگری است که قرآن بدان اشاره نموده است.

وجه تسمیه آدم

«آدم» یعنى خاک قرمز؛ وى از مواد أرضى آفریده شد و جاندار گردید «أداما» لفظى است عبرى و به معنى گرد و خاک و یا زمین قابل زراعت مى‌ باشد و مبداء اشتقاق اسم آدم از آن است. ^[۱]

در حدیثی از امام علی علیه السلام در پاسخ به پرسش از علت نامگذاری آدم و حوا آمده است: «إنّما سُمّیَ آدَمُ آدَمَ لأنّهُ خُلِقَ مِن أدیمِ الأرضِ».^[۲] آدم را آدم نامیده‌ اند، چون از اَدیم(پوسته) زمین آفریده شد.

حضرت آدم علیه‌السلام در قرآن

نام آن حضرت 25 بار در آیات قرآن کریم در سوره‌های بقره، آل عمران، مائده، اعراف، اسراء، کهف، مریم، طه، یس آمده است.

موضوعات مربوط به آدم در قرآن از این قرارند: